Het gewicht van een diamant wordt uitgedrukt in karaat (ct.), niet te verwarren met karaatgehalte van goud. 1 karaat = 0,20 gram. Het gewicht bepaald de grootte van de diamant. Een ronde diamant van 1 ct. heeft een doorsnede van ca. 6,5 mm. Het gewicht is de eigenschap die veruit het meeste invloed heeft op de prijs. Hoe groter een diamant, hoe groter ook de prijs per karaat. Hierdoor stijgt de waarde van een diamant ook bijna exponentieel naarmate het gewicht stijgt. Samen met de slijpvorm is het karaatgewicht de meest zichtbare eigenschap van de diamant.

De meeste diamanten hebben een lichte gele tint. De mate waarin een diamant kleur bevat wordt weergegeven op een schaal van D tot Z. D is de beste gradatie en is volledig kleurloos. D, E en F zijn de topkleuren. Deze bevatten nagenoeg geen enkele andere kleur. Langs boven bekeken zullen deze er steeds lichter en witter uitzien dan andere kleuren. G en H zijn commerciële kleuren. Deze zijn niet gelig van kleur, maar wel donkerder dan D, E & F. Diamanten van I bevatten een zichtbare gelige tint.
Een verschil in kleurgradatie is relatief zichtbaar. Wij raden onze klanten dan ook steeds aan om steeds kleur voorrang te geven op helderheid bij het kiezen van een diamant.

De zuiverheid van een diamant wordt onderzocht met een loupe met vergroting x10. Dit gaat van Loupe Clean: geen onzuiverheden zichtbaar naar VVS: zeer zeer kleine onzuiverheden zichtbaar met de loupe, onzichtbaar voor het blote oog, VS: Zeer kleine inclusie, onzichtbaar voor het blote oog, naar SI: Kleine inclusie, mogelijk zichtbaar met het bloot oog naar I: duidelijk zichtbare onzuiverheid.

Bij Van der Veken selecteren we steeds diamanten die volledig zuiver zijn voor het blote oog.

De schittering van de diamant hangt voor een groot stuk af van de manier waarop deze geslepen wordt (Cut). Een kleine afwijking kan ervoor zorgen dat de diamant licht 'lekt' waardoor er een schaduw zichtbaar wordt in de steen.

De kwaliteit van het slijpsel is het moeilijkste van de 4 c’s om te beoordelen. Daarom gaan de meeste laboratoria niet verder dan een onderscheid tussen poor (zwak), fair (redelijk), good (goed), very good (heel goed) of excellent.

Naast de kwaliteit van het slijpsel zelf speelt natuurlijk ook de vorm een rol. De meeste vormen zijn ontworpen om een maximale hoeveelheid licht te weerkaatsen, wat de diamant een zo groot mogelijke schittering geeft. De ronde Briljant is waarschijnlijk de bekendste slijpvorm. Andere veelgebruikte vormen zijn 'Marquise', 'Emerald' en 'Princess'.